عنصر تلوریم و کاربرد آن در صنایع مختلف:
عنصر تلوریم توسط کارشناس ارشد معادن ترانسیلوانیا در سال 1782 کشف شد. ابتدا تصور می شد عنصر کشف شده، همان آنتیموان است اما با بررسی های بیشتر متوجه شدند عنصر به دست آمده یک عنصر جدید است. سپس مارتین کلاپورت در سال 1798 این عنصر را تلوریم نامگذاری کرد. عنصر تلوریم عمدتا در کانی هایی نظیر AgAuTe4 و AuTe2 وجود دارد. البته عنصر تلوریم در طبیعت به حالت آزاد نیز یافت می شود. امروزه اصلی ترین روش برای استخراج عنصر تلوریم، تصفیه ی الکترولیتی لجن های مسی و سرب است.
عنصر تلوریم:
نام تلوریم برگرفته از واژه ی تلوس به معنی زمین می باشد. تلوریم نوعی شبه فلز با نماد شیمیایی Te و عدد اتمی 52 است که بیشترین استفاده از آن، در آلیاژهای آهن، مس و سرب است. عنصر تلوریم به طور طبیعی در پوسته ی زمین یافت می شود اما معادن آن بسیار نادر هستند. عنصر تلوریم به طور طبیعی هشت ایزوتوپ مختلف دارد که ایزوتوپ های 120، 123، 124، 125 و 126 پایدار هستند. اما ایزوتوپ های 128 و 130 کمی خصلت رادیواکتیوی با نیمه عمری 2.2 ×10³⁴ سال دارند. ایزوتوپ های 128 و 130 بیشترین نیمه عمر را نسبت به سایر عناصر رادیو اکتیو دارند. این نیمه عمر حدود 160 تریلیون برابر عمر جهان است. البته ایزوتوپ های رادیواکتیو 33 درصد کل تلوریم جهان را تشکیل میدهند. البته تلوریم نزدیک 30 ایزوتوپ مصنوعی دارد که در این مقاله در مورد آنها صحبت نخواهیم کرد.
با توجه به این که تلوریم مربوط به گروه 16 جدول تناوبی و هم خانواده ی عناصری مثل اکسیژن، گوگرد و سلنیوم است پیش بینی می شود خواصی مشابه با سایر عناصر هم خانواده ی خود داشته باشد. با توجه به این که این عنصر خواص بیشماری دارد، در صنایع مختلف از آن استفاده های گوناگونی می شود.
به عنوان مثال زمانی که مقداری تلوریم به فولاد ضد زنگ و مس اضافه شود، آلیاژهای حاصل قابلیت ماشینکاری بیشتری خواهند داشت. همچنین اگر عنصر تلوریم به سرب اضافه شود، سختی آن و مقاومت و پایداری آلیاژ در برابر اسیدها افزایش می یابد و خاصیت خورندگی آن محدود می شود.
کاربرد عنصر تلوریم در صنعت:
در طی پنجاه سال گذشته یا شاید هم بیشتر،استفاده ی اصلی تلوریم مربوط به صنعت تولید فولاد است. بیش از 50 درصد عنصر تلوریم استخراج شده، در صنعت تولید فولاد استفاده می شود. افزودن حدود 0.04 درصد تلوریم به فولاد موجب بهبود خواص ساختاری نظیر خم شدن، برش، شکل دادن و چرخش می شود.
آزمایشگاه ملی انرژی های تجدید پذیر واقع در گلدن کلرادو و یک مرکز دولتی و تحت نظارت پیمانکار از تلوریم برای صفحات خورشیدی استفاده میکند. با استفاده از کادمیم تلوراید ( CdTe ) می توان به بالاترین بازده برای تولید انرژی الکتریکی در سلول های خورشیدی دست یافت. در واقع میتوان گفت کادمیم تلوراید اولین و تنها تکنولوژی فتوولتائیک فیلم نازک می باشد که از نظر کارایی در درجه ی اول قرار دارد و از سیستم های سیلیکون بلوری پیشی می گیرد.
از تلوریم به عنوان پیش ماده ی ترجیحی برای رسیدن به رشد CdHgTe در دمای پایین استفاده می شود که یک گام مهم در ساخت اپتوالکتریک می باشد. از تلوریک اکسید در رسانه های مختلفی نظیر پرتوهای آبی، DVD_RW و CD_RW نیز قابل استفاده است.
اگرچه سلنیوم و تلوریم در جدول تناوبی بسیار نزدیک هستند، اما قابلیت های آنها در تشکیل شیشه متفاوت است.
شیشه عینک هایی که در ساختار خود سلنیوم دارند، بسیار پایدار و رایج هستند. در حالی که شیشه های مبتنی بر تلوریم، در فرایند تولید نیازمند خنک کننده ی پاششی هستند.
دیگر موارد استفاده:
از تلوراید سرب و تلوراید بیسموت در دستگاه های ترموالکتریک استفاده می شود.
تلوراید سرب علاوه بر دستگاه های ترموالکتریک در آشکارسازهای مادون قرمز نیز مورد استفاده قرار می گیرد.
ترکیبات تلوریم به عنوان پیگمنت و رنگدانه در صنعت سرامیک سازی مورد استفاده قرار میگیرد. ترکیبات سلنیدی و تلوریدی موجب شکست بیشتر نور می شوند. بنابراین از آنها به طور گسترده در فیبرهای نوری شیشه ای برای ارتباط از راه دور استفاده می شود. از مخلوط سلنیوم و تلوریم با باریم پراکسید به عنوان اکسید کننده در پودرهای تاخیر کلاهک های انفجار برقی استفاده می شود.
با جایگزین کردن تلوریم به جای سولفور یا سلنیوم می توان لاستیک های ولکانیزه تولید نمود. این نوع لاستیک های ولکانیزه در برابر حرارت مقاومت بالایی دارند.
از تلوریت آگار برای شناسایی باکتری ها استفاده می شود.
تلوریم یکی از ترکیبات اصلی کاتالیزورهای اکسیدی برای اکسیداسیون انتخابی پروپان به اسید آکریلیک می باشد. در صورت وجود بخار در شرایط آزمایش، تولید اکریلیک اسید بسیار افزایش می یابد.
بمباران نوترونی تلوریم رایج ترین راه تولید ید 131 است. از این روش برای درمان افراد مبتلا به بیماری های تیروئیدی استفاده می شود.
با ترکیب تلوریم با کادمیم و جیوه تلورید کادمیوم جیوه تشکیل می شود که جزو مواد نیمه رسانای حساس به امواج فروسرخ به شمار می رود. ترکیبات ارگانو تلوریمی مثل دی متیل تلوراید، دی اتیل تلوراید، دی ایزو پروپیل تلوراید، دی آلیل تلوراید پیش سازهای سنتز رشد ترکیبات آلی فلزی اپیتکسی ها در فاز بخار میباشند.
از این ترکیبات در صنعت نیمه هادی ها بسیار استفاده می شود.
از تلوریم ساب اکساید به عنوان لایه ای رسانا در دیسک های نوری قابل بازنویسی مثل CD_RW و دیسک های دیجیتال و دیسک های Blu_Ray استفاده می شود.
از دی اکسید تلوریم برای ایجاد تعدیل کننده های آکوستیک نوری در میکروسکوپ های کانفوکال استفاده می شود.
موارد ایمنی:
عنصر تلوریم و ترکیبات آن کمی خاصیت سمی بودن دارند و هنگام استفاده از آنها باید موارد ایمنی را رعایت نمود. زیرا درمان مسمومیت با تلوریم کمی دشوار است چون عوامل شلاته کننده ی تلوریم که در درمان مسمومیت با فلزات مورد استفاده قرار می گیرند موجب افزایش سمیت تلوریم می شوند. البته تاکنون گزارشاتی مبنی بر سرطان زا بودن عنصر تلوریم گزارش نشده است.
آینده ی تلوریم در صنعت:
با این که امروزه بیشترین مصرف عنصر تلوریم در تولید فلزاتی نظیر فولاد است، اما به احتمال زیاد در آینده ای نه چندان دور نیز به عنوان عنصر اصلی برای تولید فولاد مورد استفاده قرار خواهد گرفت. با استفاده از تلوریم در سلول های خورشیدی و بهبود کارایی آنها احتمالا شاهد گسترش استفاده از سلول های خورشیدی باشیم. البته تمام مواردی که گفته شد مربوط به کاربردهای عنصر تلوریم در حال حاضر است. با توجه به پیشرفت علم و تکنولوژی ممکن است در آینده ای نه چندان دور خواص جدید و فوق العاده ای از این عنصر شناخته شود و در صنایع دیگری نیز از آن استفاده شود.
درجه خلوص فلزات:
درجه خلوص فلزات معیاری است که میزان خالص بودن یک ماده را تعیین میکنو. غالبا فلزاتی که در طبیعت یافت می شوند، و حتی ترکیبات شیمیایی که در آزمایشگاه ها و کارخانجات مورد استفاده قرار میگیرند کمی ناخالصی دارند. بنابراین برای تعیین خلوص فلزات از معیاری به نام درجه ی خلوص استفاده می شود.
درجه خلوص در واقع یک نسبت ریاضی بین جرم مقدار ماده ی خالص و جرم ماده ی ناخالص است. برای رسیدن به درجه ی خلوص باید جرم ماده ی خالص را تقسیم بر جرم ماده ی ناخالص کنیم.
درجه ی خلوص یک عامل بسیار مهم برای فلزات است. زیرا در صنعت برای رسیدن به بیشترین راندمان باید مواد واکنش دهنده درصد خلوص بالایی داشته باشند. واحد سنجش درصد خلوص فلزات عیار است که بر اساس آن درجه خلوص فلزاتی مثل طلا، نقره و ... تعیین می شود. مثلا طلای 24 عیار بسیار خالص است و درصد خلوصی نزدیک 99.9 درصد دارد. طلای 18 عیار نیز درجه خلوص 75 درصدی دارد. یعنی 25 درصد مابقی را ناخالصی ها ( سایر فلزات ) تشکیل میدهند.
معرفی شرکت کیمیاگران گلستان فلز:
شرکت کیمیاگران گلستان فلز از سال 1370 با هدف اصلی تامین نیازهای صنایع مختلف، تاسیس شده است. عمده فعالیت های شرکت کیمیاگران گلستان فلز استحصال و استخراج فلزات گرانبها و ارزشمند نظیر طلا، نقره، و است.
هدف اصلی این شرکت تامین نیازهای صنایع مختلف از طریق تصفیه ی خاک های معدنی است. از جمله محصولات تولیدی این شرکت میتوان به نقره گوارسه، شمش طلا، شمش سلنیوم، نقره، ترلیوم، سرب، مس، پلاتین، پالادیوم و تلوریم اشاره کرد. اگر قصد خرید فلزات گرانبها به عنوان ماده ی اولیه برای صنعت خود را دارید، توصیه میکنیم محصولات فلزی کیمیاگران گلستان فلز را از دست ندهید.
چرا برای خرید فلزات گرانبها باید به کیمیاگران گلستان فلز مراجعه کنیم؟
اولین نکته ای که موجب تمایز محصولات استخراج شده توسط شرکت کیمیاگران گلستان فلز می شود درصد خلوص بالای فلزات آن است.
هنگام خرید فلزات از این شرکت علاوه بر این که به شما ضمانت اصل بودن محصولات ارائه می شود، شما تا ۷ روز می توانید محصول خود را بازگشت دهید.
همچنین شما از پشتیبانی ۲۴ ساعته برخوردار خواهید شد و هر زمان که خواستید میتوانید سوالات خود را از آنها بپرسید. مزیت بسیار مهم خرید از کیمیاگران گلستان فلز، پرداخت در محل است. یعنی پس از اینکه شمل فلزات را دریافت کردید و از کیفیت و درجه خلوص آنها اطمینان حاصل کردید، هزینه را پرداخت میکنید.
همچنین فلزات خریداری شده در سریع ترین زمان ممکن به دست شما خواهند رسید.
منابع:
Tellurium – Properties and Applications
عنصر تلوریم شبه فلزی است مربوط به گروه 16 جدول تناوبی که خواصی مشابه سلنیوم و گوگرد دارد...
